“ကခ်င္ 12 မ်ိဳးရွိတယ္တဲ့”, ဗမာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေျပာေနၾက စကားပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ကခ်င္ဆိုတာ Jinghpaw[ဂ်ိ္န္းေဖါ့] ကိုပဲေျပာၿပီး က်န္တာက သီးသန္႔ (သို႔) သီးျခားလူမ်ိဳးတဲ့။
ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔၊ ဘာကိုလိုက္ၿပီး ခြဲထားလဲေတာ့ မသိေတာ့ဘူး။ ေလးေယာက္ ရွစ္ဖြဲ႔ဆိုသလိုမ်ိဳး ရွိရွိသမွ် ညဏ္နီညဏ္နက္ေတြကို မရမက ဖိညစ္ၿပီး ခြဲထားသလား မေျပာတတ္ေတာ့။
တကယ္ေတာ့ ကခ်င္ဆိုတာ တစ္မ်ိဳးတည္းပဲ။ ကခ်င္ဆိုတာ မ်ိဳးႏြယ္စု[Tribe]ပါ။
လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး (သို႔) မ်ိဳးႏြယ္စု တစ္ခုဆိုတာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုတမ္းစဥ္လာ တစ္ခု၊ ေပါက္ဖြားဆင္းသက္ရာ ဇစ္ျမစ္တစ္ခု၊ အစဥ္အလာ၊ မိသားစုဖြဲ႔စည္းပံု၊ ဘာသာေဗဒ[linguistics] အားျဖင့္ တစ္ခုထဲ (သို႔) ေခါင္းစဥ္တစ္ခုထဲမွာပဲ ရွိတာကိုေျပာတာပါ။
ဒါေပမယ့္ ေခတ္အဆက္ဆက္က စင္ျမင့္ေပၚတက္လာတဲ့ အစိုးရေတြက ဒီလိုပဲရွာၾကံသံုႏွဳန္းခဲ့ေတာ့ ခုဆိုေတာ္ေတာ္ ေနသားက်ေနပါၿပီ။ ကခ်င္ကိုေရာ 8 မ်ိဳးခြဲလိုက္၊ 12 မ်ိဳးခြဲလိုက္။ ဒါနဲ႔တင္အားမရေတာ့ ကခ်င္ဆိုတာ Jinghpaw[ဂ်ိ္န္းေဖါ့] ကိုပဲေျပာၿပီး က်န္တာက သီးသန္႔ (သို႔) သီးျခားလူမ်ိဳးေတြပါတဲ့။ တစ္ခ်ို႕ Rawang[ရ၀မ္] ၊ Lisu [လီဆူ] ၊ Zaiwa or Ah Zi [အဇီး] ၊ Lashi [လရွီ] ၊ Lovao or Maru [ေလာင္ေ၀ၚ] ေတြကိုေတာ့ ဗမာ[သူတို႔ အေခၚ ျမန္မာလူမ်ိဳး] မ်ိဳးႏြယ္စုေတြပါတဲ့။ ေတာ္ေတာ္ညစ္ပတ္ပက္စက္တဲ့ အၾကံပါ။ Rawang[ရ၀မ္] ကိုေတာင္မွ “ဗမာျဖဴ” ဆိုတဲ့ ဘြဲ႔ထူး ဂုဏ္ထူးေတြက ေပးလိုက္ေသး။ “ေျပာတာက လူတကာ တေရက်ေအာင္ေျပာတတ္ၿပီး လုပ္တာေတြက လူရြန္စရာေကာင္းတာေတြပဲလုပ္တတ္တယ္” ဆိုတာ အဲဒါေတြကိုေျပာတာပါ။
“ကခ်င္ 12 မ်ိဳးရွိတယ္” လို႔ပဲ ထားပါေတာ့။ ဒါနဲ႔ ဘာကိစၥနဲ႔  Rawang[ရ၀မ္] ၊ Lisu [လီဆူ] ၊ Zaiwa or Ah Zi [အဇီး] ၊ Lashi [လရွီ] ၊ Lovao or Maru [ေလာင္ေ၀ၚ] ေတြ “ဗမာ” ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ထဲေရာက္သြားတာလဲ????
အဲဒီ Rawang[ရ၀မ္] ၊ Lisu [လီဆူ] ၊ Zaiwa or Ah Zi [အဇီး] ၊ Lashi [လရွီ] ၊ Lovao or Maru [ေလာင္ေ၀ၚ] ေတြနဲ႔ ဗမာေတြက ဘယ္ေနရာမွာတူတာလဲ????
၁။ တူညီတဲ့မိသားစုဖြဲ႔စည္းပံုရွိရဲ႕လား???
၂။ တူညီတဲ့ အစဥ္အလာရွိရဲ႕လား???
၃။ ဘာသာေဗဒ[linguistics] အရေရာတူရဲ႕လား???
၄။ ယဥ္ေက်းမႈ တူသလား???
၅။ ေပါက္ဖြားဆင္တက္ရာ ဇစ္ျမစ္တူရဲ႕လား???
“တူတယ္”လို႔ မေျပာနဲ႔ “နီးစပ္မႈ”ရွိတယ္လို႔ေျပာရင္ေတာင္ ဘာမွ်မဆိုင္ မိုးနဲ႔ ေျမပဲ။
“ကခ်င္”ဆိုတာ ကခ်င္ဆိုတာ တစ္မ်ိဳးတည္းပဲ။ ကခ်င္ဆိုတာ မ်ိဳးႏြယ္စု[Tribe]ပဲဆိုတာ အထက္မွာေမးခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ အကုန္တူလို႔ေျပာတာပါ။
ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြမွာ ခိုင္ခံ့အားေကာင္းတဲ့မိသားစုဖြဲ႔စည္းပံု ရွိတယ္။ မ်ိဳးရိုးနာမည္၊ ေနာက္ဆက္တြဲ နာမည္(surname) ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြမွာ ဗမာေတြလို ေတြ႔တဲ့လူကို ကိုယ့္ထက္ႀကီးတဲ့သူ ေယာက်ာ္း/ မိန္းကေလး ေတြကို အကို/အမ၊ ငယ္တဲ့သူ ေယာက်ာ္း/ မိန္းကေလး ကို ေမာင္ေလး/ညီေလးေခၚရိုးမရွိ။ အဓိပါယ္လည္းမရွိ။ မိမိရဲ႕ Htinggaw Mying/Amyu Rusai Mying [surname] ကိုလိုက္၍ ႀကီးႀကီးငယ္ငယ္ ခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး ေခၚၾကတာပါ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ေနျဖစ္ေန မိမိတို႔ရဲ႕ မ်ိဳးရိုးနာမည္၊ ေနာက္ဆက္တြဲ နာမည္(surname) တူရင္ တစ္မ်ိဳးတည္းပဲ[ဗမာ အေခၚ အသိုင္းအ၀န္း]။
ဒါေၾကာင့္လည္း “ရြက္ေျခက္စြန္႔ရန္ ေခ်က္၊ ကမ္းပါးရွိသည္။ ညီအကိုစြန္႔ရန္ ေခ်က္၊ ကမ္းပါးမရွိ” ဆိုတဲ့ ကခ်င္ရိုးရာ စကားပံုကိုထားခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါဟာ ဘာလဲဆိုရင္ ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြမွာ ခိုင္ခံ့အားေကာင္းတဲ့မိသားစုဖြဲ႔စည္းပံုရွိတယ္ ဆိုတာကိုေျပာျပေနတာပါ။

ၿပီးေတာ့ ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြမွာ ေယာက်ာ္း/ မိန္းကေလး  ေတြကို ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ အစဥ္လိုက္ အမွတ္စဥ္အျဖစ္ သတ္မွတ္မည့္ေခၚေသာအသံုအႏွဳန္း၊ အစဥ္အလာရွိတယ္။
ဘာသာေဗဒ[linguistics]အရလည္း တစ္ခုတည္းပဲ။ “ကခ်င္လူမ်ိဳးစုေတြအားလံုးမွာ ဗမာေတြမထြက္ႏိုင္တဲ့ သီးသန္႔ အသံထြက္၊ အသံတစ္၀က္တည္းထြက္ရတဲ့ အသံေတြရွိတယ္”။
ေျပာဆိုမႈ အသံထြက္ အေနအထား [Dialect]မတူေသာ္လည္း ယဥ္ေက်းမႈက တစ္ခုတည္းပဲ၊ ၀တ္စားဆင္ယင္ပံုလည္း တစ္ခုတည္းပဲ။ Rawang[ရ၀မ္] ၊ Lisu [လီဆူ] ဆိုၿပီးသီးျခား ယဥ္ေက်းမႈ၊ အစဥ္အလာရွိတာမဟုတ္ဘူး။ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေပါက္ဖြားဆင္တက္ရာ ဇစ္ျမစ္ အားျဖင့္ တစ္ခုတည္းကပဲ။
တိရိဆန္မွာဆို ကုန္းလိပ္ျဖစ္ျဖစ္၊ ေရလိပ္ျဖစ္ျဖစ္ “လိပ္” ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာပဲရွိသလို၊ ကခ်င္ဆိုတာလည္း  မ်ိဳးႏြယ္စု[Tribe]တစ္ခုတည္းပဲ။ Biologist ေတြကေတာ့ ေကာင္းေကာင္းနားလည္မွာပါ။ က်ေနာ္က Biologist မဟုတ္တဲ့အတြက္ သေဘာတရားေလာက္ပါပဲေျပာႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ေျပာခင္တာက ကခ်င္ဆိုတာ တစ္မ်ိဳးတည္းပဲပါ လို႔
>>>>Jinghpaw[ဂ်ိ္န္းေဖါ့] + Rawang[ရ၀မ္] + Lisu [လီဆူ] + Zaiwa or Ah Zi [အဇီး] + Lashi [လရွီ] + Lovao or Maru [ေလာင္ေ၀ၚ]<<<အားလံုးကိုခ်ံဳၿပီးေခၚဆိုတဲ့ အသံုးအႏွဳန္းပါ 6 Dialect=Kachin ပါ။

မ်ိဳးႏြယ္စု[Tribe]ေတြျဖစ္ေၾကာင္းပါ။

*****မွတ္ခ်က္****ဤpostႏွင့္ပတ္သက္၍ ကန္႔ကြက္လို၍ျဖစ္ျဖစ္၊ ေ၀ဖန္အၾကံေပးလို၍
ိုျဖစ္ျဖစ္ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္၊ ခိုင္လံုတိက်တဲ့ အေထာက္အထား (သို႔) ယံုၾကည္ရေလာက္ေသာ Link ေပးပို႔ေပးႏိုင္ပါေၾကာင္း ေမတၲာရပ္ခံအပ္ပါသည္။ ေက်းဇူးတင္ပါသည္။*****

By: Atsam@kachinland

References & related articles; တုိင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ဳိး ဆုိတာ တကယ္မရွိတဲ့ လူမ်ဳိးကုိ ေခၚသည္။ 

"ကခ်င္ေတြဘာေၾကာင့္ေတာ္လွန္ေနတာလဲ???"

ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ Province မဟုတ္ပါ

“ျမန္မာ”သည္"ဗမာ"မဟုတ္ပါ